ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ 2021
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Α. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα παρουσιάζονται οι προβληματισμοί μαθητών αναφορικά με το εργασιακό τους μέλλον στην Ελλάδα. Αναλυτικότερα, ο πρώτος μαθητής προτείνει την ένταξή του επαγγελματικού προσανατολισμού από το Γυμνάσιο, προκειμένου να διευρυνθούν οι επαγγελματικές επιλογές και να αμβλυνθεί το φαινόμενο της ανεργίας. Παράλληλα, η δεύτερη μαθήτρια διαπιστώνει ότι η εργασιακή ανασφάλεια και τα οικονομικά προβλήματα προκαλούν απογοήτευση, οδηγώντας τους νέους σε επαγγελματικούς συμβιβασμούς ή και σε φυγή από τη χώρα.
Β1.
α. Σωστό
β. Σωστό
γ. Λάθος
δ. Σωστό
ε. Λάθος
Β.2
α. Τίτλος με κυριολεκτική χρήση γλώσσας: Οι προβληματισμοί των νέων για την επιλογή επαγγέλματος // Τίτλος με μεταφορική χρήση γλώσσας: Ζητείται…..επαγγελματική αποκατάσταση!
β. Στο κείμενο 1 καταγράφονται οι προβληματισμοί για την εξέλιξη της τεχνολογίας. Σύμφωνα με έρευνα του Pew Research Center, οι προβλέψεις για την τεχνολογική πραγματικότητα του 2025 είναι είτε δυσοίωνες είτε ευοίωνες. Μέσω της χρήσης στατιστικών στοιχείων ενισχύεται η αξιοπιστία και η εγκυρότητα των λεγομένων της αρθρογράφου και τεκμηριώνονται οι προβλέψεις.
Στο κείμενο 2 παρατίθενται αυτούσιες μαρτυρίες τεσσάρων τελειόφοιτων μαθητών, που σκιαγραφούν τα όνειρα αλλά και τις ανησυχίες τους σχετικά με το εργασιακό τους μέλλον. Ο λόγος, έτσι, γίνεται περισσότερο εύληπτος και αποκτά ζωντάνια, αμεσότητα και παραστατικότητα.
Β3. Η πρόθεση της συντάκτριας στην τελευταία παράγραφο του κειμένου είναι να ευαισθητοποιήσει τους αναγνώστες, ώστε να μην χάνουν την αισιοδοξία τους για το μέλλον, παρά τις δυσκολίες. Για να πετύχει το σκοπό της χρησιμοποιεί:
– μεταφορική χρήση γλώσσας («από αδιαπέραστο πέπλο, γίνεται και πάλι πεδίο εκκόλαψης προσδοκιών»): Προκαλείται συναισθηματική φόρτιση και δίνεται έμφαση στον τρόπο με τον οποίο μπορούν να αντιμετωπιστούν να μελλοντικά αδιέξοδα.
– Χρήση α’ πληθυντικού προσώπου («Σωρεύουμε… Επιμένουμε… νιώθουμε»): Προσδίδεται καθολικότητα και συνυπευθυνότητα για την ανάληψη δράσης από κοινού. Το ύφος καθίσταται περισσότερο οικείο.
– Χρήση ρητορικού ερωτήματος («Άλλωστε, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε;»): Η συντάκτρια εκφράζει εμφατικά τον προβληματισμό της, ενώ ταυτόχρονα ενεργοποιεί και τον προβληματισμό του αναγνώστη, ώστε να συνειδητοποιήσει το μερίδιο ευθύνης που του αναλογεί και να λάβει δράση.
Γ. Υποθέτω ότι το θέμα του ποιήματος του Ν. Γκάτσου είναι η απογοήτευση και η θλίψη των παιδιών που κατοικούν στο Σείριο όταν πληροφορούνται για τις δυσκολίες των παιδιών στη γη. Τα παιδιά αυτά ζουν ξέγνοιαστα σε ένα φανταστικό αστέρι, που βασιλεύει η ειρήνη και η χαρά, αφού «ποτέ δε βάλαν έγνοια στην καρδιά τους» (μεταφορά), σε αντίθεση με τα παιδιά που κατοικούν στη γη, που παρομοιάζεται με «φτερό θαλασσινό», τα οποία, ως «ακούραστοι του ονείρου κυνηγοί» διεκδικούν με τραγούδια και συνθήματα ένα καλύτερο μέλλον, να ξεφύγουν από την «αρρώστια» και τη δυστυχία. Έτσι, ρωτούν γεμάτοι περιέργεια το δάσκαλό τους και μόλις συνειδητοποιήσουν ότι η αγάπη, η ειρήνη και η ευτυχία δεν είναι δεδομένη για όλους, δακρύζουν και βάζουν «από εκείνη τη βραδιά μιαν έγνοια στη μικρούλα τους καρδιά». Η επίγνωση ότι παιδιά σε άλλους τόπους μάχονται καθημερινά για τα αυτονόητα αγαθά, τους συγκλονίζει.
Προσωπικά, θα ήμουν ικανοποιημένος, αν ζούσα σε ένα ιδανικό μέρος, όπως στον Σείριο, γιατί θα είχα τη δυνατότητα να ονειρευτώ δίχως φόβο και να ζήσω μια ζωή χωρίς στερήσεις, αλλά με ελευθερίες. Παρ’ όλα αυτά, θεωρώ ότι, ως ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος νέος, δεν θα με άφηνε αδιάφορο η γνώση ότι άνθρωποι και παιδιά σε άλλα μέρη δίνουν καθημερινά τη δική τους μάχη, σαν «ακούραστοι κυνηγοί των ονείρων τους».
Δ.
Επικοινωνιακό πλαίσιο: άρθρο σε νεανική ιστοσελίδα (χρήση α και γ προσώπου)
Τίτλος: Το μέλλον είναι στα χέρια μας
Πρόλογος: επικαιρική αφόρμηση, αναφορά στα κείμενα αναφοράς, προϊδεασμός ερωτημάτων
Α ζητούμενο: εφόδια
– εξοικείωση με την τεχνολογία
– κριτική σκέψη-στάση
– Καλλιέργεια ανεκτικότητας – διαλλακτικότητας, σεβασμός στο διαφορετικό
– δημοκρατική συνείδηση – υπευθυνότητα
– επαγγελματικά εφόδια: πανεπιστημιακή εκπαίδευση, εξειδίκευση, ψηφιακές δεξιότητες, γλωσσομάθεια
Β ζητούμενο: Συγκεκριμένες δράσεις
– Συμμετοχή σε εθελοντικές δράσεις – έμπρακτη προσφορά στο συνάνθρωπο
– Συμμετοχή σε ειρηνικές πορείες – διεκδίκηση δικαιωμάτων
– Καταγγελτική στάση ενάντια σε οποιαδήποτε αδικία και προσπάθεια χειραγώγησης: Αναρτήσεις στα ψηφιακά μέσα, αρθρογραφία σε σχολικές\τοπικές εφημερίδες
– Ενεργός συμμετοχή στα κοινά, διαρκής ενημέρωση/επαγρύπνηση, ώριμη ψήφος, άσκηση κριτικής στην εξουσία
Επίλογος: Εύλογες οι ανησυχίες – οι νέοι καλούμαστε να προβάλλουμε αντιστάσεις, να χαράξουμε την πορεία μας. Απαιτείται ωριμότητα, υπευθυνότητα, ενεργοποίηση.